18 oktober, 2018

Taco-vrijdag


De Noren houden van tradities. Taco op vrijdagavond is er zo eentje van. Volgens sommigen dateert taco-vrijdag uit de vroege Middeleeuwen, toen de Vikingen op hun plundertochten langsheen de Midden-Amerikaanse kusten dit krokante en goedgevulde goedje ontdekten.

Fake news avant la lettre, als we de logboeken van de Vikingen mogen geloven. Dat taco pas in de jaren '90 van de vorige eeuw tijdens de wereldwijde amerikanisering naar Noorwegen kwam, lijkt ons een meer plausibele uitleg.

Hoe dan ook, taco op vrijdag is tot een Noorse volkstraditie verworden. Maar waarom is het zo populair? Eerst en vooral omdat het makkelijk te maken valt. Een niet te onderschatten luxe voor de drukbezette 'barnefamilier' (gezinnen met jonge kinderen).

Verder is het een perfecte mix tussen vettig en gezond. De gesneden mini-tomaatjes, avocado, maïs en mango bieden tegengewicht voor het gekruide gehakt, de geraspte Jarlsberg-kaas en de liters room die de Noren tussen de taco smeren. Noren zijn zo verlekkerd op taco dat ze het zelfs in andere gerechten verwerken. Wat te denken van een tacopizza? Misselijkmakende heiligschennis voor de Italianen, een culinaire innovatie voor de Noren.

Taco vormt de start van een lange tv-avond op NRK1, het eerste net van de openbare omroep. De 'gullrekka' (gouden rij) start met Beat for Beat (De Notenclub), Nytt på nytt (Dit was het nieuws) en Skavlan (Van Gils & Gasten). Taco en gullrekka zijn een drie uur durende beloning op vrijdagavond voor de 38,5 uren werkweek die de arme Noor moet ondergaan. Het perfecte alibi voor comfortfood- en televisie. 
  
Hoewel de ogen vooral op het eten en het scherm gericht zijn, is het een bij uitstek sociaal en ongedwongen gebeuren.  De moeilijkste vraag die je op een taco-vrijdag te verwerken krijgt, is of je eens de avocado kunt doorgeven. Iedereen eet met de handen en gebruikt diezelfde handen om de kleine potjes door te geven, die op een lage tafel tussen de kaarsjes staan. In een joggingbroek en met een keukenrol, die vlekken op de stoffen zetel moet voorkomen.

Bovendien zien sommigen in het breken van de taco ook een religieus element, wat de heiligheidsfactor alleen maar aandikt. Dat knisperend geluid ontbreekt bij het verorberen van een fajita, dat de voorbije jaren ook aan een opmars bezig is. Maar enkel een taco op vrijdag wordt als écht Noors beschouwd. Zoals vis op vrijdag dat ooit was in Vlaanderen. Het Avondland verliest en creëert tradities.

Wie in Noorwegen vlot wil integreren, moet respect tonen voor de taco & gulrekka-traditie. Ik slok met plezier vijf taco’s naar binnen, maar mijn bloedhekel aan muzikale feelgoodprogramma's zoals So you think you can dance, Idool en dus ook de Noorse Notenclub kan ik maar moeilijk verbergen.

Wanneer de pianist YMCA start, mijmer ik naar de vooruitgeschoven topper in het Belgische voetbal met een pak friet, een zigeunerstick en een Sprite. “Dat is toch doorgestoken kaart,” zucht ik. “Elk nummer is vooraf ingestudeerd. Dan luister ik liever naar de mongolen van de Jostiband, dat is tenminste eerlijke Downtown-muziek.”

“Eerlijk?” vraagt mijn schoonmoeder geërgerd. “Heel Noorwegen kijkt al 20 jaar naar Beat for Beat. Dit is onvervalst Noors erfgoed.”  Ze kijkt naar mijn vrouw en vraagt haar in het lokale dialect waarom ze mij in godsnaam naar hier heeft gehaald.

Buiten vriest het dat het kraakt. Ook in de woonkamer is de sfeer onder nul gezakt. Wist ik veel dat de vrijheid van meningsuiting in Noorwegen niet op vrijdagavond geldt. De nationale Notenclub amuseert zich ondertussen op de tonen van ‘Happy’ van Pharell. Ik loop naar het toilet en ga er stilletjes huilen.